محاسبه ظرفیت چربی گیر رستوران

مقدمه

در این مقاله جامع، راهنمای کاملی برای محاسبه ظرفیت چربی گیر رستوران ارائه می‌دهیم. ما با تکیه بر دانش فنی و تجربه چندین ساله در زمینه تجهیزات تصفیه آب و فاضلاب و مواد اولیه صنعتی، شما را با تعاریف پایه، روش‌های مختلف محاسبه، انواع چربی گیرها، نکات نصب و نگهداری و عوامل تأثیرگذار آشنا خواهیم کرد.

در دنیای پرتلاطم رستوران‌ها و آشپزخانه‌های صنعتی، مدیریت فاضلاب یکی از چالش‌های اساسی است. چربی‌ها، روغن‌ها و گریس (FOG) که حاصل فعالیت‌های پخت‌وپز و شستشو هستند، در صورت ورود مستقیم به سیستم فاضلاب شهری، می‌توانند مشکلات جدی و پرهزینه‌ای ایجاد کنند. 

این مواد در دمای پایین سفت شده و باعث انسداد لوله‌ها، گرفتگی خطوط اصلی فاضلاب، سرریز شدن فاضلاب و آلودگی محیط زیست می‌شوند. علاوه بر این، بسیاری از شهرداری‌ها قوانین سخت‌گیرانه‌ای برای دفع FOG دارند و عدم رعایت آن‌ها می‌تواند منجر به جریمه‌های سنگین شود.

اینجاست که نقش حیاتی چربی گیرها (Grease Traps) یا جداکننده‌های چربی (Grease Interceptors) مشخص می‌شود. این تجهیزات ضروری، با جداسازی FOG از فاضلاب در مبدأ، از سیستم لوله‌کشی محافظت کرده، به حفظ محیط زیست کمک می‌کنند و انطباق با مقررات را تضمین می‌نمایند. 

انتخاب چربی گیر با ظرفیت مناسب، نصب صحیح و نگهداری منظم آن، کلید عملکرد مؤثر این سیستم‌هاست.

محاسبه ظرفیت چربی گیر رستوران

انتخاب اندازه و ظرفیت صحیح برای چربی گیر رستوران گامی حیاتی برای اطمینان از عملکرد بهینه و جلوگیری از مشکلات آتی است. چربی گیر خیلی کوچک به سرعت پر شده و کارایی خود را از دست می‌دهد، در حالی که چربی گیر بیش از حد بزرگ نیز می‌تواند منجر به مشکلات بو و کاهش راندمان شود. در ادامه، به بررسی پارامترهای کلیدی و روش‌های استاندارد محاسبه ظرفیت می‌پردازیم.

نکته بسیار مهم: قبل از هرگونه محاسبه، حتماً الزامات و مقررات تعیین شده توسط مقامات محلی (شهرداری، سازمان آب و فاضلاب، سازمان محیط زیست) را استعلام و رعایت کنید. روش محاسبه مورد تأیید آن‌ها اولویت مطلق دارد.

تعاریف و پارامترهای پایه

برای درک بهتر فرآیند محاسبه ظرفیت چربی گیر، آشنایی با برخی تعاریف و پارامترهای اساسی ضروری است:

• چربی گیر (Grease Trap) / جداکننده چربی (Grease Interceptor): این دو اصطلاح اغلب به جای هم به کار می‌روند. معمولاً “چربی گیر” به واحدهای کوچک‌تر زیر سینکی (Hydromechanical Grease Interceptors – HGIs) و “جداکننده” به واحدهای بزرگ‌تر و دفنی (Gravity Grease Interceptors – GGIs) اشاره دارد.
• FOG: مخفف Fats, Oils, and Grease؛ به معنی چربی‌ها، روغن‌ها و گریس موجود در فاضلاب آشپزخانه.
• زمان ماند (Retention Time): میانگین زمانی که فاضلاب در داخل چربی گیر باقی می‌ماند تا فرآیند جداسازی چربی و ته‌نشینی ذرات جامد انجام شود. زمان ماند طولانی‌تر معمولاً به جداسازی بهتر کمک می‌کند، اما زمان بیش از حد طولانی نیز می‌تواند مشکل‌ساز باشد.
• ضریب بارگذاری/پر شدن (Loading/Fill Factor): ضریبی (معمولاً 0.75 یا 75%) که در محاسبات حجم سینک به کار می‌رود، با این فرض که سینک‌ها هیچ‌گاه تا لبه پر نمی‌شوند.
• دوره تخلیه (Drainage Period): مدت زمان لازم (معمولاً 1 یا 2 دقیقه) برای تخلیه کامل آب از یک سینک یا تجهیز. این پارامتر در محاسبات مبتنی بر نرخ جریان استفاده می‌شود.

جریان خروجی (GPM) چیست و چگونه اندازه‌گیری می‌شود؟

GPM مخفف Gallons Per Minute (گالن بر دقیقه) است. این واحد، نرخ جریان یا حجم فاضلابی که در هر دقیقه از یک نقطه مشخص (مانند خروجی سینک یا ورودی چربی گیر) عبور می‌کند را اندازه‌گیری می‌کند. در سیستم متریک، معادل آن LPM (لیتر بر دقیقه) یا L/s (لیتر بر ثانیه) است.

دانستن GPM برای محاسبه ظرفیت چربی گیر بسیار مهم است، زیرا چربی گیر باید قادر به مدیریت حداکثر جریان ورودی از تمام تجهیزات متصل به آن باشد تا زمان کافی برای جداسازی FOG فراهم شود. GPM را می‌توان به روش‌های مختلفی محاسبه یا تخمین زد:

1. بر اساس ابعاد سینک: حجم سینک محاسبه شده و بر دوره تخلیه تقسیم می‌شود (روش اول که در ادامه توضیح داده می‌شود).
2. بر اساس قطر لوله خروجی: کدهای لوله‌کشی معمولاً حداکثر جریان مجاز برای هر قطر لوله را مشخص می‌کنند (روش دوم).
3. بر اساس مشخصات تجهیزات: برخی تجهیزات مانند ماشین‌های ظرفشویی صنعتی، نرخ جریان مشخصی دارند که توسط سازنده اعلام می‌شود.

واحدهای اندازه‌گیری (اینچ‌مکعب به گالن در دقیقه)

در محاسبات ظرفیت چربی گیر، اغلب با واحدهای مختلف حجم و جریان سروکار داریم. رایج‌ترین تبدیل‌ها عبارتند از:

• تبدیل حجم از اینچ مکعب به گالن آمریکا (US Gallon):
  
  1 US Gallon = 231 Cubic Inches (in³)
  حجم (گالن) = حجم (اینچ مکعب) / 231
• تبدیل جریان از گالن بر دقیقه (GPM) به لیتر بر دقیقه (LPM):
  
  1 GPM ≈ 3.785 LPM
  جریان (LPM) = جریان (GPM) × 3.785
• تبدیل جریان از گالن بر دقیقه (GPM) به لیتر بر ثانیه (L/s):
  
  1 GPM ≈ 0.063 L/s
  جریان (L/s) = جریان (GPM) × 0.063

جدول تبدیل واحدهای رایج

از واحد	به واحد	ضریب تبدیل (ضربدر)
اینچ مکعب (in³)	گالن آمریکا (US Gallon)	0.004329 (تقریباً 1/231)
گالن آمریکا (US Gallon)	اینچ مکعب (in³)	231
گالن آمریکا (US Gallon)	لیتر (L)	3.785
لیتر (L)	گالن آمریکا (US Gallon)	0.264
GPM (گالن بر دقیقه)	LPM (لیتر بر دقیقه)	3.785
LPM (لیتر بر دقیقه)	GPM (گالن بر دقیقه)	0.264
GPM (گالن بر دقیقه)	L/s (لیتر بر ثانیه)	0.063
L/s (لیتر بر ثانیه)	GPM (گالن بر دقیقه)	15.85
فوت مکعب (ft³)	گالن آمریکا (US Gallon)	7.48
متر مکعب (m³)	لیتر (L)	1000

روش اول: محاسبه ظرفیت چربی گیر بر اساس ابعاد سینک

این روش یکی از رایج‌ترین متدها برای محاسبه نرخ جریان (GPM) مورد نیاز برای چربی گیر است، به‌خصوص زمانی که ابعاد دقیق سینک‌ها و تجهیزات تخلیه‌کننده فاضلاب مشخص باشد. مراحل محاسبه به شرح زیر است:

1. محاسبه حجم هر محفظه سینک (یا تجهیز): طول، عرض و عمق داخلی هر محفظه سینک را به اینچ اندازه‌گیری کنید و در هم ضرب کنید تا حجم به اینچ مکعب به دست آید.
   
   حجم (اینچ مکعب) = طول (اینچ) × عرض (اینچ) × عمق (اینچ)
2. محاسبه حجم کل: اگر سینک چند محفظه دارد یا چندین سینک و تجهیز به یک چربیگیر متصل هستند، حجم تمام محفظه‌ها را با هم جمع کنید تا حجم کل (Total Cubic Inches) به دست آید.
3. تبدیل حجم به گالن: حجم کل به اینچ مکعب را بر 231 تقسیم کنید تا حجم کل به گالن آمریکا (Total Gallons) به دست آید.
   
   حجم کل (گالن) = حجم کل (اینچ مکعب) / 231
4. اعمال ضریب بارگذاری (Fill Factor): از آنجایی که سینک‌ها معمولاً تا 75% ظرفیت خود پر می‌شوند، حجم کل به گالن را در ضریب 0.75 ضرب کنید تا حجم واقعی فاضلاب (Adjusted Volume) به دست آید.
   
   حجم واقعی (گالن) = حجم کل (گالن) × 0.75
5. محاسبه نرخ جریان (GPM): حجم واقعی فاضلاب (گام 4) را بر دوره تخلیه (Drainage Period) به دقیقه تقسیم کنید. دوره تخلیه معمولاً 1 یا 2 دقیقه در نظر گرفته می‌شود.
   1. دوره تخلیه 1 دقیقه‌ای: اگر چربی گیر نزدیک سینک‌ها نصب شده یا اتصالات غیرمستقیم (مانند کف‌شوی) دارد، از این دوره استفاده کنید.
   2. دوره تخلیه 2 دقیقه‌ای: اگر چربی گیر دورتر نصب شده و فقط اتصالات مستقیم دارد، می‌توان از این دوره استفاده کرد (اما ممکن است سرعت تخلیه سینک را کاهش دهد).
6. نرخ جریان (GPM) = حجم واقعی (گالن) / دوره تخلیه (دقیقه)
   مثال: برای یک سینک سه‌محفظه با ابعاد هر محفظه 18×24×12 اینچ و دوره تخلیه 1 دقیقه:
   1. حجم یک محفظه = 18 × 24 × 12 = 5184 اینچ مکعب
   2. حجم کل = 5184 × 3 = 15552 اینچ مکعب
   3. حجم کل (گالن) = 15552 / 231 ≈ 67.3 گالن
   4. حجم واقعی = 67.3 × 0.75 ≈ 50.5 گالن
   5. نرخ جریان (GPM) = 50.5 / 1 = 50.5 GPM
7. در این مثال، به یک چربی گیر با ظرفیت حداقل 50 GPM نیاز است.
8. تعیین ظرفیت چربی گیر (پوند): برخی استانداردها یا تولیدکنندگان، ظرفیت چربی گیر را به پوند (lb) بیان می‌کنند که معمولاً دو برابر نرخ جریان GPM است.
   
   ظرفیت (پوند) = نرخ جریان (GPM) × 2
   در مثال بالا، ظرفیت مورد نیاز حدود 101 پوند (یا نزدیک‌ترین سایز استاندارد بالاتر) خواهد بود.

نکته: اگر چندین سینک یا تجهیز با نرخ جریان متفاوت به یک چربی گیر متصل می‌شوند، برای محاسبه GPM کل، معمولاً 100% بزرگترین GPM + 50% دومین GPM + 25% سایر GPMها را با هم جمع می‌کنند (این روش ممکن است بسته به کد محلی متفاوت باشد).

 

با مراجعه به این لینک می‌توانید از این روش محاسبه ظرفیت چربی گیر استفاده نمایید.

 

روش دوم: محاسبه ظرفیت چربی گیر بر اساس قطر لوله (روش جریان ثقلی)

این روش که در برخی کدها مانند کد یکنواخت لوله‌کشی (UPC) استفاده می‌شود، ظرفیت چربی گیر را بر اساس قطر لوله فاضلابی که به آن وارد می‌شود، تعیین می‌کند. 

این روش زمانی مفید است که ابعاد دقیق تجهیزات مشخص نباشد یا هدف، اطمینان از عدم تجاوز جریان از ظرفیت لوله باشد.

اساس کار این است که هر قطر لوله، حداکثر ظرفیت جریان مشخصی دارد. به عنوان مثال، طبق UPC:

• لوله با قطر 2 اینچ: حداکثر جریان حدود 20 GPM
• لوله با قطر 3 اینچ: حداکثر جریان حدود 60 GPM
• لوله با قطر 4 اینچ: حداکثر جریان حدود 125 GPM

برای تعیین GPM مورد نیاز چربی گیر، حداکثر جریان لوله بر دوره تخلیه (1 یا 2 دقیقه) تقسیم می‌شود:

GPM چربی گیر = حداکثر جریان لوله (GPM) / دوره تخلیه (دقیقه)

مثال: اگر فاضلاب از طریق یک لوله 3 اینچی وارد چربی گیر شود و دوره تخلیه 2 دقیقه‌ای (برای نصب دورتر) در نظر گرفته شود:

GPM چربی گیر = 60 GPM / 2 دقیقه = 30 GPM

در این حالت، یک چربی گیر با ظرفیت حداقل 30 GPM (یا ظرفیت پوندی معادل 60 پوند) مورد نیاز است.

توجه: انتخاب دوره تخلیه (1 یا 2 دقیقه) در این روش نیز به محل نصب چربی گیر و نوع اتصالات بستگی دارد و می‌تواند نتیجه را به طور قابل توجهی تغییر دهد. همچنین، مقادیر دقیق حداکثر جریان لوله ممکن است در کدهای محلی متفاوت باشد.

روش سوم: محاسبه ظرفیت چربی گیر بر اساس ظرفیت و کاربری (تعداد صندلی یا وعده غذایی)

این روش‌ها، به جای تمرکز بر مشخصات فیزیکی سینک‌ها یا لوله‌ها، تلاش می‌کنند حجم فاضلاب تولیدی را بر اساس میزان فعالیت و نوع کاربری رستوران تخمین بزنند. 

این روش‌ها تنوع زیادی دارند و فرمول‌ها و ضرایب مورد استفاده در مناطق و کدهای مختلف، متفاوت است. بنابراین، استفاده از این روش‌ها برای محاسبه ظرفیت چربی گیر نیازمند دسترسی به دستورالعمل دقیق کد محلی است.

محاسبه بر اساس تعداد صندلی

در این روش، فرض می‌شود هر صندلی در رستوران، مقدار مشخصی فاضلاب در روز یا ساعت تولید می‌کند.

یک فرمول نمونه (بر اساس کد Gwinnett County):

ظرفیت (گالن) = (تعداد صندلی × گالن فاضلاب به ازای هر صندلی × ساعات کار × ضریب بارگذاری) / 12

• تعداد صندلی (S): تعداد کل صندلی‌های موجود برای مشتریان.
• گالن فاضلاب به ازای هر صندلی (GS): مقداری ثابت که توسط کد محلی تعیین می‌شود (مثلاً 25 یا 35 گالن در روز).
• ساعات کار (HR): تعداد ساعاتی که رستوران در روز باز است.
• ضریب بارگذاری (LF): ضریبی برای تعدیل (معمولاً 1).
• تقسیم بر 12: این عدد ممکن است تفسیر محلی خاصی داشته باشد و در همه فرمول‌ها وجود ندارد.

مثال: رستورانی با 70 صندلی که 12 ساعت در روز باز است، با فرض GS=25 و LF=1:

ظرفیت = (70 × 25 × 12 × 1) / 12 = 1750 گالن

محاسبه بر اساس تعداد وعده‌های غذایی

در این روش، حجم فاضلاب بر اساس تعداد وعده‌های غذایی سرو شده در روز تخمین زده می‌شود.

یک فرمول نمونه (بر اساس کد Gwinnett County):

ظرفیت (گالن) = تعداد وعده در روز × گالن فاضلاب به ازای هر وعده × ضریب بارگذاری × ضریب ذخیره‌سازی

• تعداد وعده در روز (M): میانگین یا حداکثر تعداد وعده‌های غذایی سرو شده در روز.
• گالن فاضلاب به ازای هر وعده (GM): مقداری ثابت (مثلاً 5 گالن یا 20-40 لیتر).
• ضریب بارگذاری (LF): معمولاً 1 برای رستوران با ماشین ظرفشویی و 0.5 برای رستوران بدون ماشین ظرفشویی.
• ضریب ذخیره‌سازی (SC): ضریبی برای در نظر گرفتن زمان ماند و تجمع چربی (مثلاً 1 برای اتصال به فاضلاب شهری، 2.5 برای دفع در محل).

مثال: رستورانی که روزانه 300 وعده غذا سرو می‌کند، دارای ماشین ظرفشویی است و به فاضلاب شهری متصل است (GM=5, LF=1, SC=1):

ظرفیت = 300 × 5 × 1 × 1 = 1500 گالن

روش‌های دیگر (DFU / تخصیص لیتر / مصرف آب)

• DFU (Drainage Fixture Unit): برخی کدها به هر تجهیز یک مقدار وزنی (DFU) اختصاص می‌دهند و مجموع DFUها ظرفیت را تعیین می‌کند. این روش نیازمند جداول DFU خاص کد محلی است.
• تخصیص لیتر: مشابه DFU، اما به هر تجهیز مقدار مشخصی لیتر اختصاص داده می‌شود (مثلاً سینک تک لگنه = 100 لیتر، ماشین ظرفشویی = 500 لیتر). مجموع این مقادیر ظرفیت را می‌دهد (نمونه در استرالیا).
• مصرف آب: با استفاده از اطلاعات قبوض آب، میانگین مصرف ساعتی آب محاسبه شده و از روی جداول، ظرفیت متناظر پیدا می‌شود (نمونه در هنگ کنگ).

تاکید مجدد: روش‌های مبتنی بر کاربری (صندلی، وعده) به شدت به مفروضات و ضرایب محلی وابسته‌اند و دقت کمتری نسبت به روش‌های مبتنی بر جریان مستقیم دارند. همیشه از فرمول و مقادیر مشخص شده توسط مقام مسئول محلی استفاده کنید.

مقایسه انواع روش محاسبه ظرفیت چربی گیر رستوران

هر یک از روش‌های محاسبه ظرفیت چربی گیر مزایا و معایب خاص خود را دارند و انتخاب بین آن‌ها اغلب توسط مقررات محلی تعیین می‌شود. جدول زیر خلاصه‌ای از این روش‌ها را ارائه می‌دهد:

روش اندازه‌گیری	مبنای محاسبه	پارامترهای کلیدی	مزایا	معایب	کاربرد/حوزه قضایی معمول
ابعاد سینک	حجم تجهیزات و دوره تخلیه	ابعاد سینک (L, W, D)، ضریب بارگذاری (0.75)، دوره تخلیه (1 یا 2 دقیقه)	محاسبه مستقیم بر اساس پتانسیل تخلیه، نسبتاً دقیق برای تجهیزات شناخته شده	نیاز به دانستن ابعاد دقیق همه تجهیزات، ممکن است ظرفیت لوله را نادیده بگیرد	بسیاری از راهنماها و برخی کدهای محلی
قطر لوله	قطر لوله فاضلاب و دوره تخلیه	قطر لوله، دوره تخلیه (1 یا 2 دقیقه)	ساده‌تر اگر ابعاد تجهیزات ناشناخته باشد، بر اساس ظرفیت لوله	ممکن است پتانسیل تخلیه واقعی تجهیزات را کمتر یا بیشتر از حد تخمین بزند، به دوره تخلیه حساس است	کد UPC و برخی کدهای محلی
ظرفیت/کاربری (صندلی/وعده)	تعداد صندلی، وعده‌های غذایی، ساعات کار	تعداد صندلی/وعده، گالن/صندلی یا گالن/وعده، ساعات کار، ضرایب بارگذاری/ذخیره‌سازی	مفید برای تخمین اولیه یا زمانی که جزئیات تجهیزات ناشناخته است	بسیار وابسته به مفروضات و فاکتورهای محلی، دقت کمتر، تنوع زیاد فرمول‌ها	برخی کدهای محلی و استانداردهای قدیمی
DFU / تخصیص لیتر	مقادیر وزنی یا لیتری اختصاص یافته به تجهیزات	جداول DFU یا تخصیص لیتر خاص کد محلی	استاندارد شده در برخی کدها، ساده‌سازی محاسبه	نیازمند دسترسی به جداول کد محلی دقیق، ممکن است برای تجهیزات غیر استاندارد مناسب نباشد	برخی کدهای محلی و منطقه‌ای
مصرف آب	میانگین مصرف آب از قبوض	داده‌های قبض آب، روزهای کاری، ساعات کار روزانه	بر اساس مصرف واقعی آب تاسیسات	نیاز به داده‌های تاریخی، ممکن است نوسانات اوج مصرف را نشان ندهد	نمونه‌ای از هنگ کنگ

انواع محاسبه ظرفیت چربی گیر رستوران

پس از تعیین ظرفیت مورد نیاز، انتخاب جنس چربی گیر گام بعدی است. مواد مختلفی برای ساخت چربی گیر استفاده می‌شوند که هر کدام ویژگی‌ها، مزایا و معایب خاص خود را دارند. انتخاب جنس مناسب بر هزینه اولیه، هزینه چرخه عمر، دوام، سهولت نصب و نگهداری تأثیر می‌گذارد.

باید در نظر داشته باشید محاسبه ظرفیت چربی گیر رستوران با توجه به نوع آن می‌تواند متفاوت باشد.

1- محاسبه ظرفیت چربی گیر فایبرگلاس

برای محاسبه ظرفیت در چربی گیر فایبرگلاس کافی است طبق فرمول زیر پیش برویم:

تعداد وعده غذایی در طول روز * 4 = حجم چربی گیر

 

به عبارتی اگر شما در طول روز 300 وعده غذایی سرو می‌کنید، باید چربی گیری با ظرفیت 1200 لیتر تهیه کنید. از آنجا که ابعاد چربی گیر استاندارد در این محدوده 1000 و 1500 لیتر می‌باشد، شما می‌توانید یکی از این دو سایز را برای خرید انتخاب نمایید.

در نظر داشته باشید عدد 4، مقدار مصرف آب برای شستشوی ظروف یک وعده است و واحد آن لیتر می‌باشد.

2- محاسبه ظرفیت چربی گیر پلی اتیلن

جنس پلی اتیلن بر خلاف فایبرگلاس، چربی دوست بوده و برای محاسبه ظرفیت آن به مقدار بیشتری از آب نیاز داریم.

تعداد وعده غذایی در طول روز * 6 = حجم چربی گیر پلی اتیلن

در نظر داشته باشید بسیاری از تولیدکنندگان چربی‌گیرهای پلی اتیلن، راهنماها، جداول یا حتی ماشین‌حساب‌های آنلاینی ارائه می‌دهند که بر اساس تعداد و نوع سینک‌ها یا نوع کاربری، مدل مناسب را پیشنهاد می‌کنند.

برای کسب اطلاعات تکمیلی در این زمینه، به صفحه محصول مراجعه نمایید: چربی گیر پلی اتیلن .

3- محاسبه ظرفیت چربی گیر بتنی

محاسبه ظرفیت دستگاه چربی گیر (که معمولاً برای دبی‌های بالا و به صورت دفنی اجرا می‌شود) به عوامل مختلفی بستگی دارد و معمولاً بر اساس یکی از روش‌های زیر یا ترکیبی از آن‌ها و با توجه به ضوابط و مقررات محلی (مانند مبحث ۱۶ مقررات ملی ساختمان ایران یا آیین‌نامه‌های شهرداری‌ها) انجام می‌شود:

روش‌های اصلی محاسبه ظرفیت: محاسبه بر اساس حداکثر دبی فاضلاب (Flow Rate Calculation)

• تعیین منابع تولید فاضلاب چرب
• محاسبه حداکثر دبی لحظه‌ای
• جمع دبی‌ها
• اعمال زمان ماند (Retention Time)
• فرمول پایه: ظرفیت (لیتر) = حداکثر دبی فاضلاب (لیتر بر دقیقه) × زمان ماند (دقیقه)

محاسبه بر اساس تعداد واحد تخلیه معادل (Drainage Fixture Units – DFUs):

در برخی آیین‌نامه‌ها، به هر وسیله بهداشتی (سینک، کفشور و…) یک مقدار عددی به نام واحد تخلیه معادل (DFU) اختصاص داده می‌شود. مجموع DFU های تمام تجهیزات متصل به چربی‌گیر محاسبه می‌شود. با استفاده از جداول یا فرمول‌های موجود در آیین‌نامه مربوطه، ظرفیت دستگاه چربی‌ گیر بتنی بر اساس مجموع DFU تعیین می‌گردد.

مثال‌های عملی محاسبه ظرفیت چربی گیر رستوران

برای درک بهتر نحوه محاسبه ظرفیت، چند مثال عملی را با استفاده از روش‌های مختلف بررسی می‌کنیم. (توجه: این مثال‌ها صرفاً برای نمایش محاسبات هستند و مقادیر واقعی باید بر اساس شرایط محلی و تجهیزات خاص تعیین شوند).

رستوران کوچک (۳۰ صندلی، ۱۰ ساعت کار)

• روش تعداد صندلی (فرمول Gwinnett County):
  • فرض: GS=25 گالن/صندلی، LF=1
  • محاسبه: (30 صندلی × 25 گالن/صندلی × 10 ساعت × 1) / 12 ≈ 625 گالن
  • نتیجه: چربی گیر با ظرفیت حدود 600-750 گالن.
• روش تعداد صندلی (مقدار ثابت GPD):
  • فرض: 35 گالن در روز به ازای هر صندلی (GPD/seat)
  • محاسبه: 30 صندلی × 35 GPD/seat = 1050 گالن در روز (GPD)
  • نتیجه: این مقدار حجم کل روزانه است. برای تبدیل به ظرفیت چربی گیر، نیاز به در نظر گرفتن زمان ماند و ضریب ذخیره‌سازی است که در کدهای مختلف متفاوت است.
• روش تعداد وعده غذایی:
  • فرض: روزانه 100 وعده غذا، GM=30 لیتر/وعده (0.03 متر مکعب)، با ماشین ظرفشویی (LF=1)، اتصال به شبکه شهری (SC=1). (1 گالن ≈ 3.785 لیتر)
  • محاسبه (لیتر): 100 وعده × 30 لیتر/وعده × 1 × 1 = 3000 لیتر
  • محاسبه (گالن): 3000 لیتر / 3.785 لیتر/گالن ≈ 792 گالن
  • نتیجه: چربیگیر با ظرفیت حدود 750-1000 گالن.

رستوران متوسط (۷۰ صندلی، ۱۲ ساعت کار)

• روش تعداد صندلی (فرمول Gwinnett County):
  • فرض: GS=25 گالن/صندلی، LF=1
  • محاسبه: (70 صندلی × 25 گالن/صندلی × 12 ساعت × 1) / 12 = 1750 گالن
  • نتیجه: چربی گیر با ظرفیت حدود 1750-2000 گالن.
• روش تعداد وعده غذایی:
  • فرض: روزانه 350 وعده غذا، GM=30 لیتر/وعده، با ماشین ظرفشویی (LF=1)، اتصال به شبکه شهری (SC=1).
  • محاسبه (لیتر): 350 وعده × 30 لیتر/وعده × 1 × 1 = 10500 لیتر
  • محاسبه (گالن): 10500 لیتر / 3.785 لیتر/گالن ≈ 2774 گالن
  • نتیجه: چربی گیر با ظرفیت حدود 2500-3000 گالن.

فست‌فود (بدون ظرف‌شویی خودکار، تخمین 150 وعده در روز)

• روش تعداد وعده غذایی (فرمول Gwinnett County):
  • فرض: M=150 وعده، GM=5 گالن/وعده، بدون ماشین ظرفشویی (LF=0.5)، اتصال به شبکه شهری (SC=1).
  • محاسبه: 150 وعده × 5 گالن/وعده × 0.5 × 1 = 375 گالن
  • نتیجه: چربی گیر با ظرفیت حدود 350-500 گالن.
• روش تعداد وعده غذایی (سرانه لیتر):
  • فرض: M=150 وعده، GM=6 لیتر/وعده (برای فست‌فود).
  • محاسبه (لیتر): 150 وعده × 6 لیتر/وعده = 900 لیتر
  • محاسبه (گالن): 900 لیتر / 3.785 لیتر/گالن ≈ 238 گالن
  • نتیجه: چربی گیر با ظرفیت حدود 250-300 گالن.

یادآوری: تفاوت در نتایج مثال‌ها نشان‌دهنده اهمیت استفاده از روش و ضرایب مورد تایید مقامات محلی است. این مثال‌ها فقط جنبه نمایشی دارند.

عوامل تأثیرگذار در ظرفیت نهایی

علاوه بر روش محاسبه انتخابی، عوامل متعددی می‌توانند بر ظرفیت نهایی مورد نیاز چربی گیر تاثیر بگذارند:

نوع و تعداد تجهیزات:

• سینک‌ها: تعداد، ابعاد و نوع سینک‌ها (پیش‌شستشو، سه‌خانه، دیگ‌شویی) مستقیماً بر حجم فاضلاب ورودی تأثیر می‌گذارند.
• ماشین‌های ظرفشویی: ماشین‌های ظرفشویی تجاری حجم زیادی آب (و گاهی با دمای بالا و مواد شوینده قوی) تخلیه می‌کنند. اتصال آن‌ها به چربی گیر باید با تأیید کد محلی باشد و ظرفیت چربی گیر را به طور قابل توجهی افزایش می‌دهد.
• سایر تجهیزات: کف‌شوی‌ها، دیگ‌های بخارپز، ووک‌ها و سایر تجهیزاتی که فاضلاب چرب تولید می‌کنند نیز باید در محاسبات لحاظ شوند.

الگوی استفاده و نوع غذا:

• ساعات اوج مصرف: رستوران‌هایی با ساعات اوج شلوغی مشخص، نیاز به چربی گیری دارند که بتواند جریان حداکثری را مدیریت کند.
• تعداد پرسنل و مشتریان: حجم فعالیت و تعداد افراد حاضر در رستوران بر میزان تولید فاضلاب تاثیر دارد.
• نوع منو: رستوران‌هایی که غذاهای سرخ‌کردنی و چرب زیادی سرو می‌کنند، FOG بیشتری تولید کرده و ممکن است به چربی گیر بزرگ‌تر یا تمیزکاری مکررتر نیاز داشته باشند.
•  

مقررات محلی و فاصله زمانی پمپ‌اوت:

• الزامات کد: همانطور که مکرراً تاکید شد، کدهای محلی حرف آخر را در تعیین حداقل ظرفیت و روش محاسبه می‌زنند.
• فرکانس تمیزکاری (پمپ‌اوت): اگر مقررات محلی یا شرایط بهره‌برداری، فواصل زمانی کوتاه‌تری را برای تمیزکاری الزامی کند (مثلاً هر ماه به جای هر سه ماه)، ممکن است انتخاب چربی گیر کمی بزرگ‌تر برای جلوگیری از پر شدن سریع، منطقی باشد. قانون معروف “25%” (توضیح در بخش بعد) نیز بر زمان‌بندی تمیزکاری تأثیر دارد.

نکات نصب و نگهداری

نصب صحیح و نگهداری منظم، تضمین‌کننده عملکرد مؤثر و طول عمر چربی گیر است. عدم توجه به این نکات می‌تواند منجر به هزینه‌های اضافی، مشکلات بهداشتی و عدم انطباق با مقررات شود.

مکان‌یابی:

• نزدیکی به منبع: تا حد امکان چربی گیر را نزدیک به سینک‌ها و تجهیزات مولد فاضلاب چرب نصب کنید تا از تجمع چربی در لوله‌های ورودی جلوگیری شود.
• دسترسی آسان: محل نصب باید به گونه‌ای باشد که دسترسی برای بازرسی، تمیزکاری و پمپ‌اوت (تخلیه با تانکر) به راحتی امکان‌پذیر باشد. فضای کافی برای تردد افراد و تجهیزات تمیزکاری (و کامیون پمپاژ برای مدل‌های بزرگ دفنی) در نظر بگیرید.

نصب واحدهای دفنی (مانند پلی‌اتیلنی یا بتنی):

• حفاری: گودال باید از هر طرف حدود 50 سانتی‌متر بزرگ‌تر از ابعاد چربی گیر باشد.
• زیرسازی: یک لایه بستر پایدار (مانند شن یا ماسه به ضخامت حدود 30 سانتی‌متر) در کف گودال ایجاد کنید.
• پر کردن اطراف: فضای اطراف مخزن را با مواد مناسب (مانند ماسه یا شن نخودی) به دقت پر کنید و از ریختن مستقیم خاک سنگین یا سنگ‌های بزرگ روی بدنه خودداری کنید. دستورالعمل سازنده را دقیقاً دنبال کنید.
• عمق دفن: عمق نصب باید با توجه به تراز لوله‌های ورودی و خروجی، عمق یخبندان منطقه و توصیه‌های سازنده تعیین شود. لوله خروجی باید کمی پایین‌تر از لوله ورودی باشد تا جریان ثقلی برقرار شود.
• دریچه‌های دسترسی (منهول): دریچه‌ها باید هم‌سطح زمین (برای مدل‌های دفنی) یا در دسترس آسان (برای مدل‌های داخلی) باشند، به راحتی باز و بسته شوند و کاملاً آب‌بند (گازبند) باشند تا از انتشار بو جلوگیری شود.
• اتصالات لوله‌کشی: از لوله‌های با قطر مناسب استفاده کنید (قطر لوله خروجی نباید از ورودی کمتر باشد). از اتصالات با زانویی ملایم (Sweep) استفاده کنید. دریچه‌های بازدید (Cleanout) در مسیر لوله‌های ورودی و خروجی نصب کنید.
• تهویه (Venting): تهویه مناسب برای جلوگیری از ایجاد خلاء (سیفوناژ)، خروج گازهای بدبو و مضر (مانند H2S) و عملکرد صحیح جریان ضروری است. معمولاً سمت ورودی چربی گیر باید تهویه شود و تهویه سمت خروجی نیز توصیه می‌شود. لوله‌های ونت باید به بیرون ساختمان هدایت شوند و الزامات کد محلی رعایت گردد.

پیشنهاد می‌کنیم برای کسب اطلاعات کامل در این زمینه این مقاله را مطالعه نمایید: طریقه نصب چربی گیر آشپزخانه

 

زمان‌بندی سرویس‌دهی (قانون 25%):

مهم‌ترین اصل در تعیین زمان تمیزکاری، “قانون 25%” یا “قانون یک‌چهارم” است. این قانون می‌گوید چربی گیر باید زمانی تمیز شود که مجموع ضخامت لایه چربی شناور روی سطح و لایه لجن ته‌نشین شده در کف، به 25% عمق کل مایع داخل چربی گیر برسد.

چربی گیری که بیش از 25% پر شده باشد، کارایی خود را از دست داده و FOG را به سیستم فاضلاب عبور می‌دهد.

فرکانس رسیدن به این نقطه به حجم چربی گیر، میزان تولید FOG و شیوه‌های کاری آشپزخانه بستگی دارد. به طور کلی، تمیزکاری هر 1 تا 3 ماه یکبار توصیه می‌شود، اما بازرسی منظم برای تعیین زمان دقیق ضروری است.

برخی مناطق ممکن است فواصل زمانی ثابتی (مثلاً هر 90 روز) را برای تمیزکاری الزامی کنند.

• علائم نیاز به تمیزکاری: تخلیه کند سینک‌ها، بوی نامطبوع فاضلاب یا تخم‌مرغ گندیده، پس زدن آب در سینک‌ها یا کف‌شوی‌ها، مشاهده لایه ضخیم چربی در چربی گیر.
• روش تمیزکاری:
  • واحدهای بزرگ: معمولاً نیاز به خدمات شرکت‌های تخصصی تخلیه چربی گیر با استفاده از کامیون‌های پمپاژ (وکیوم) است.
  • واحدهای کوچک (زیرسینکی): می‌توان به صورت دستی تمیز کرد.

ایمنی و نکات بهداشتی هنگام تمیز کاری دستی:

• استفاده از تجهیزات حفاظت فردی (PPE): پوشیدن دستکش‌های مقاوم، عینک ایمنی، لباس محافظ و در صورت نیاز ماسک تنفسی ضروری است.
• خنک شدن فاضلاب: قبل از شروع، اجازه دهید آب داغ داخل چربی گیر کمی خنک شود تا چربی‌ها بهتر سفت و شناور شوند.
• مراحل: درب را با احتیاط بردارید. لایه چربی شناور را با وسیله مناسب جمع‌آوری کنید. لجن و جامدات ته‌نشین شده در کف را خارج کنید. دیواره‌ها و صفحات داخلی را تمیز کنید.
• دفع پسماند: چربی و لجن جمع‌آوری شده را در کیسه‌های زباله ضخیم و دربسته قرار داده و طبق مقررات مدیریت پسماند محلی، در سطل زباله بیندازید. هرگز پسماند چربی گیر را در فاضلاب یا کانال آب باران نریزید.
• بازرسی و آزمایش: پس از تمیزکاری، اجزای داخلی را بررسی کرده و از جریان آزاد آب اطمینان حاصل کنید.
• نگهداری پیشگیرانه: استفاده از صافی در کف سینک‌ها برای جلوگیری از ورود ذرات درشت غذا. پاک کردن کامل باقیمانده غذا

منبع استفاده شده در این مقاله: https://www.austintexas.gov/department/grease-trap-sizing-design-criteria