سولفات مس ترکیبی غیر آلی از مس و گوگرد با فرمول شیمیایی CuSO4 است. رنگ آبی روشن و چشمگیری دارد که مجذوب‌کننده است. همچنین به عنوان سولفات مس، سولفیت مس، ویتریول آبی یا کات کبود نیز شناخته می‌شود. در از بین بردن قارچ و باکتری در محصولات زراعی موثر است.
مواد اولیه آن اساس بسیاری از ترکیبات مسی دیگر است. کاربردهای متنوعی دارد؛ از جمله مکمل‌های مولتی ویتامین و معدنی، رنگ، فلزکاری، دارو، قارچ‌کش و جلبک‌کش، لوله بازکن و موارد دیگر. سمیت مس به مقدار مس موجود بستگی دارد.
کاربرد سولفات مس در صنایع شیمیایی
تا چند سال پیش، تنها کاربرد سولفات مس در صنعت به عنوان ماده رنگرزی و آبکاری الکتریکی بود، اما امروزه در بسیاری از فرایندهای صنعتی مورد استفاده قرار می‌گیرد. سولفات مس در صنایع شیمیایی، کشاورزی، رنگ‌آمیزی، برق، ساختمان و … به کار می‌رود. فهرست زیر شامل مواردی از کاربرد سولفات مس در صنایع شیمیایی است :
- تهیه کاتالیست برای استفاده در بسیاری از صنایع
- تصفیه گازها به عنوان مثال حذف هیدروژن کلرید و سولفید هیدروژن
- بهبوددهنده رسوب در تصفیه محلول‌های سولفات روی
- رسوب آلکالوئیدها به صورت نمک‌های مضاعف از عصاره‌های خام
کاربرد سولفات مس در منسوجات
امروزه، به دلیل استفاده طولانی‌مدت از سولفات مس به‌عنوان یک ضدعفونی‌کننده و به دلیل اینکه برای سلامتی لازم است، ادعاهای زیادی در مورد استفاده از مس در محصولات مختلف از جمله پارچه مطرح می‌شود. الیاف آغشته به مس امکان تولید پارچه‌های ضد باکتری و خوداستریل‌شونده را فراهم می‌کند. این پارچه‌ها برای استفاده در بیمارستان‌ها برای کاهش عفونت‌ها، برای کمک به افرادی که از آسم و آلرژی رنج می‌‌برند و در جوراب‌ها برای پیشگیری از ابتلا به قارچ پا به بازار عرضه می‌‌شوند. موارد استفاده سولفات مس در منسوجات :
- تهیه ترکیبات مس برای بوم ضد پوسیدگی و سایر پارچه‌ها
- تثبیت‌کننده رنگ مخصوصا در چاپ کالیکو
- فرآیند کوپر آمونیوم برای تولید ریون
- تولید رنگ آنیلین سیاه و رنگ دیازو برای رنگرزی
- برای افزایش ماندگاری و ثبات رنگ‌ها
- کاتالیزور در ساخت اترهای سلولزی و استیلاسیون سلولز
سولفات مس در صنعت فلزات و برق
کاربردهای مختلفی برای مس و سولفات مس در صنایع مختلف وجود دارد. صنعت الیاف مصنوعی کاربرد سولفات مس را در تولید مواد خام خود یافته است. در صنعت معدن نیز از سولفات مس به‌عنوان یک فعال‌کننده در غلظت، با شناورسازی کف سنگ معدن سرب، روی، کبالت و طلا استفاده می‌شود. کاربرد سولفات مس در حیطه فلز و برق :
- الکترولیت در پالایش مس
- ساخت الکترولیتی ترکیبات مسی مانند. اکسید مس
- الکترولیت در آبکاری مس و الکتروفرمینگ
- تشکیل‌دهنده الکترودها و الکترولیت‌ها در باتری‌ها
- الکترولیت در ساخت پودر مس
- الکترولیت در آبکاری آلومینیوم و آندیزه کردن
- روکش مسی مفتول فولادی، قبل از سیم‌کشی
- قطعه شویی سیم مسی و غیره قبل از میناکاری
- تامین سطح مناسب برای جداسازی آهن و فولاد
برای خرید سولفات مس می‌توانید با کارشناسان ما تماس بگیرید.
سولفات مس در کشاورزی
سولفات مس روشی طبیعی برای خلاص شدن از شر قارچ‌ها و جلبک‌ها است. همچنان که مس یک ماده معدنی ضروری است، مقدار بیش از حد آن می‌تواند سمی باشد و به این ترتیب این ترکیب می‌تواند باکتری‌ها، جلبک‌ها، ریشه‌ها، گیاهان، حلزون‌ها و قارچ‌ها را از بین ببرد. به طور کلی موارد مصرف سولفات مس در کشاورزی عبارست از :
- تهیه مخلوط بوردو و بورگوندی برای استفاده به عنوان قارچ‌کش
- در باغبانی برای محافظت از نهال‌ها در برابر رطوبت
- ساخت سایر قارچ‌کش‌های مس مانند آهک تری بیسیک
- سولفات مس، کربنات مس و اکسید مس
- ساخت حشره‌کش‌هایی مانند آرسنیت مس و پاریس گرین
- اصلاح کمبود مس در خاک
- اصلاح کمبود مس در حیوانات
- محرک رشد خوک‌های پرواری و جوجه‌های گوشتی
- برای کشتن نرم‌تنان برای از بین بردن حلزون‌ها، به ویژه میزبان حلزون انگل کبد
- کنترل و پیشگیری از گندیدگی سم در گوسفند و گاو
- در استخرها و آکواریوم‌های ماهی عنوان جلبک‌کش
- برای درمان ماهی‌های آکواریومی مبتلا به عفونت‌های انگلی
- برای حذف حلزون‌ها از آکواریوم
- جلوگیری از رشد باکتری‌هایی مانند coli (اشیریشیا کلی)
سولفات مس در سلامت، بهداشت عمومی و پزشکی
اما کاربرد سولفات مس فقط به کشاورزی محدود نمی‌شود. همچنین می‌توان از آن به صورت دارو استفاده کرد. سولفات مس برای درمان کمبود مس در انسان و همچنین به‌عنوان یک ماده قابض برای درمان عفونت چشم استفاده می‌شود. از آن برای کمک به درمان برخی از بیماری‌ها در اسب نیز استفاده می‌شود. مصارف آن در حیطه سلامت :
- تخریب جلبک در مخازن و استخرها
- جلوگیری از گسترش بیماری قارچ پا در آب و هوای گرم به واسطه استفاده از سولفات مس در حلول شوینده سطوح و کف حمام‌های شنا
- کنترل بیلارزیا در کشورهای گرمسیری به عنوان یک نرم‌تن‌کش
- پیشگیری از مالاریا در تهیه پاریس‌گرین، جهت استفاده در برابر لارو پشه
- ضدعفونی‌کننده و میکروب‌کش در برابر عفونت‌های قارچی
- کاتالیزور یا ماده اولیه برای تهیه کاتالیزورهای مسی که در ساخت فرآورده‌های دارویی استفاده می‌شود
- برای جلوگیری از خونریزی در دامپزشکی
- در آزمایش خون برای تشخیص کم‌خونی
کاربرد سولفات مس در نقاشی، چاپ و دباغی چرم
از سولفات مس در هنر برای آبکاری الکتریکی، حکاکی صفحات روی، رنگرزی پارچه و چرم، رنگ‌آمیزی شیشه، سیمان، گچ، سرامیک و فلزات نیز استفاده می‌شود. تجارت چاپ، سولفات مس را به عنوان یک الکترولیت در تولید الکتروتایپ و حکاکی به کار می‌گیرد. صنعت رنگ از آن در رنگ‌های ضد رسوب استفاده می‌کند و در رنگ‌آمیزی شیشه نقش دارد. از مهمترین مصارف سولفات مس در آتار هنری می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- مواد اولیه ساخت نفتنات مس و سایر ترکیبات مس برای استفاده در رنگ‌های ضد رسوب
- تهیه لاک یا خشک‌کن‌های مخصوص رنگ مثل اولئات مس، استئارات مس
- تهیه رنگدانه‌های خاص، مانند کرومات مس، فروسیانید مس، فتالوسیانین مس
- چاپ و حکاکی
- الکترولیت برای برق‌نگاری
- مواد تشکیل‌دهنده جوهرهای چاپ
- تثبیت‌کننده رنگ در رنگرزی
- معرف در فرایندهای دباغی
کاربرد سولفات مس صنعت ساختمان
سولفات مس در تولید مواد مورد نیاز صنعت ساختمان‌سازی و عایق‌کاری استفاده می‌شود. مثلا به‌عنوان نگهدارنده الوار و در تهیه سایر مواد نگهدارنده چوب، سولفات مس برای جلوگیری از کرم‌های چوب و پوسیدگی چوب به کار می‌رود. سایر کاربردهای سولفات مس در صنعت ساختمان شامل موارد زیر می‌باشد:
- مواد تشکیل دهنده گچ برای جلوگیری از عفونت قارچی
- مواد تشکیل دهنده بتن هم به عنوان ماده رنگی و هم به‌عنوان ضدعفونی‌کننده؛ به عنوان مثال برای استفاده در استخر و اطراف آن
- اصلاح گیرش بتن
- محافظت در برابر گلسنگ‌ها، کپک‌ها و موارد مشابه روی سقف آزبست سیمان و سایر مصالح ساختمانی
استفاده‌های دیگر
در آزمایشات شیمیایی برای تهیه معرف‌هایی مانند محلول Fehling، محلول بندیکت و معرف Biuret، به سولفات مس نیاز است. در صنعت چاپ از سولفات مس به‌عنوان افزودنی در چسب‌ها و خمیرهای صحافی برای محافظت از کاغذ در برابر حمله حشرات استفاده می‌شود.
سولفات مس به عنوان یک افزودنی در بتن برای ایجاد کیفیت، ضدعفونی کننده و مقاومت در برابر آب استفاده می‌شود. این ماده شیمیایی را می‌توان به عنوان یک ماده رنگ‌آمیزی در آثار هنری مانند سفال و لیوان استفاده کرد. بازرگانی دموکریس به عنوان یکی از برترین تولید کننده‌های سولفات مس در ایران شناخته می‌شود.
سولفات مس به عنوان یک عامل رنگ‌آمیزی در ایجاد آتش‌بازی‌هایی به رنگ آبی استفاده می‌شود. می‌توانید یک سواب پنبه‌ای را در محلول سولفات مس آغشته کنید، سپس آن را روی شعله شمع بگیرید. در یک اتاق تاریک این کار را انجام دهید تا بتوانید رنگ سبز زیبایی را که به شما نشان می‌دهد، ببینید.
