تا به حال چیزی در مورد آب نرم و آب سخت چیزی شنیده‌اید؟ می‌دانید هر کدام چه تفاوت‌هایی باهم داشته و کاربرد هریک در کجاست؟ با ما باشید تا به تمامی سوالات شما پیرامون آب نرم و سخت در دامپروری و کشاورزی بپردازیم.
تعریفی از آب سخت و آب نرم و تفاوت آنها
شاید شما هم اغلب واژه آب سخت به گوشتان خورده باشد، اما آب نرم را فکر نکنم تا حالا شنیده باشید. این دو اصطلاح برای آب‌هایی مورد استفاده قرار می‌گیرند که از لحاظ املاح موجود در آنها با هم دیگر فرق دارند. آب سختی دارای ترکیباتی از عناصر کلسیم (Ca) ومنیزیم (Mg) بیشتر بوده، ولی آب نرم یا فاقد این ترکیبات است یا مقدار خیلی اندکی از آنها دارد.
قابل ذکر است که سختی آب به دو نوع موقت و دائمی تفکیک می‌شود. آب با سختی موقت یا کربناتی، آبی است که حاوی منیزیم و بی کربنات کلسیم بوده و می‌توان این سختی را با جوشاندن آب، از بین برد. آب با سختی دائم حاوی ترکیباتی همچون سولفات و کلراید کلسیم بوده و نمی‌توان با حرارت دادن آن را رفع نمود. آب‌های جاری در سطح زمین همانند رودخانه‌ها، دریاچه ها یا آب باران در زمره آب‌های نرم دسته بندی می‌شوند.
به لحاظ ظاهری آب نرم و سخت با هم تفاوتی ندارند، اما در هنگام استفاده و کاربرد برای کارهای مختلف در بخش‌های خانگی، تولیدی و صنعتی، این تفاوت اثراتش را نشان می‌دهد. برای مصارف نوشیدنی استفاده از آب سخت به دلیل وجود مواد معدنی بهتر و مفیدتر می‌باشد. این گفته براساس تحقیقات انجام شده است که نتایج آن نشان می‌دهد کسانی که از آب‌های معدنی استفاده کرده‌اند کمتر دچار بیماری‌های قلبی شده‌اند. اما به کاربردن آب سخت در تجهیزات خانگی یا صنعتی متاسفانه سبب رسوب گرفتگی و استهلاک این دستگاه‌ها می‌شود.
کدام آب برای استفاده در صنعت دامپروری و کشاورزی مناسب است؟
دو صنعت دامداری و کشاورزی از صنایع پایه بوده و هر زمان مهندسان و دست اندرکارن این صنایع به دنبال راهی برای بالا بردن راندمان تولید بوده‌اند. بخصوص این که تقاضا برای محصولات دامی و کشاورزی در هر مقطعی بیش از تولید بوده است. لذا یافتن راه حل هایی برای این مسئله با استقبال خوبی مواجه شده است.
یکی از راهکارهای پیشنهادی از طرف محققان استفاده از آب با سختی پایین یا آب نرم است. آگاهی از مزایای این آب سبب شده تا بیشتر مورد توجه قرار گیرد، اکنون به بررسی دلایل استفاده از آب نرم در بخش کشاورزی و دامپروری می‌پردازیم.
آب با سختی کم باعث بیشتر شدن عمر دستگاه‌ها می‌شود!
وجود سختی در آب‌ها عامل اصلی رسوب گرفتگی تجهیزات بوده که به مرور زمان اتفاق می‌افتد. این مسئله در دراز مدت موجب مسدود شدن لوله‌ها و اتصالات شده و بازدهی دستگاه را پایین می‌آورند. این امر برای دامدار و کشاورز باعث تولید هزینه‌های اضافی برای تعمیر یا تعویض تجهیزات می‌شود. این مشکل را می‌توان با نصب و راه اندازی یک دستگاه سختی گیر حل کرد.
استفاده از خاصیت نفوذپذیری آب نرم در کاهش مصرف آب و کود
آمارها نشان می‌دهند که بیشترین مصرف آب شیرین مربوط به بخش کشاورزی و زیر مجموعه‌های آن است. برای کاستن از این مقدار مصرف در دوره بحران کم آبی، استفاده از آب سختی گیری شده یا نرم به دلیل خاصیت جذب بالا، بهترین روش و راه حلی اساسی است. جذب بهتر آب توسط خاک و گیاه مانع از اتلاف آن به شکل تبخیر شده و بیشترین مقدار در دسترس گیاه قرار می‌گیرد. این امر تاثیر فراوانی در دفعات آبیاری و میزان آب مصرف شده در بخش کشاورزی دارد.
استفاده از کود برای محصولات کشاورزی برای پرورش بهتر و افزایش کیفی، امری اجتناب ناپذیر است. هزینه تهیه و خرید کود یکی از اصلی‌ترین موارد برای کشاورزان بوده و از این رو استفاده بهینه و حداکثری از آن، حائز اهمیت می‌باشد. همانطور که گفته شد آب نرم در مقایسه با آب سخت، قدرت نفوذ بیشتری داشته در نتیجه کوددهی گیاهان و سپس آبیاری آنها با آب نرم، موجب نفوذ کامل کود به خاک شده و استفاده بهتر گیاهان می‌شود.
کاستن از زمان تولید محصول
این امر (کاهش زمان تولید محصول) برای کشاورزان و دامپروران علاوه بر بالا رفتن میزان سوددهی از مزایای بیشماری برخوردار است. در بخش کشاورزی چنانچه نیازهای گیاه همانند نور و کوددهی به همراه آبیاری به موقع تامین شود، مدت زمان رشد گیاه کوتاه خواهد شد. با این اوصاف می‌توان پیش بینی کرد که هزینه‌های کاشت، داشت و برداشت گیاه کم می‌شود. همچنین خطراتی که گیاه را تهدید می‌کند، بخودی خود احتمالش کمتر خواهد شد.
مهمترین دلیل استفاده از آب نرم، افزایش تولید است!
اگر کلیه موارد گفته شده را به صورت جمع بندی در کنار هم قراردهیم، به این نتیجه می‌رسیم که با استفاده از آب نرم بجای آب سخت می‌توان تولیدات بخش کشاورزی و دامپروری را افزایش داد. زیرا زمان لازم برای پرورش محصول و هزینه‌های تعمیرات و نگهداری تجهیزات مورد استفاده کاهش می‌یابند. بنابراین میزان و کیفیت تولیدات دامی و کشاورزی بیشتر و بهتر می‌گردد.
روش‌هایی برای سختی گیری از آب
حال که تصمیم گرفته‌ایم از آب نرم برای مصارف کشاورزی و دامپروری استفاده کنیم، لازم است تا روش‌های تولید این نوع آب را بدانیم. برای سختی گیری از آب چندین روش وجود دارد که شامل موارد زیر هستند.
- دستگاه اسمز معکوس
- سختی گیرهای مغناطیسی
- دستگاه سختی گیر رزینی
دستگاه اسمز معکوس
دستگاه اسمز معکوس از تجهیزات رایج برای تصفیه و شیرین کردن آب‌های شور است. برای به کاربردن این دستگاه لازم است تا آب با دمای بالا و تحت فشار به بخار تبدیل شود. دستگاه سختی گیر مغناطیسی برای نرم کردن آب از یک میدان مغناطیسی استفاده کرده و املاح مزاحم را از آب حذف می کند. اساس کار این دستگاه برپایه گرایش مغناطیسی عناصر فلزی می‌باشد.
دستگاه سختی گیر رزینی
این نوع دستگاه سختی گیر از رزین‌های تبادل یونی برای حذف املاح موجود در آب یعنی کلسیم و منیزیم استفاده می کند. رزین‌ها در داخل منبع یا مخازن مخصوص ریخته شده و با عبور آب سخت از میان رزین‌ها، مبادله یونی انجام گرفته و در نهایت آب بدون سختی از خروجی به بیرون هدایت می‌شود. این تجهیزات متناسب با دبی آبی ورودی در واحدهای مسکونی (برای موتورخانه یا پکیج گرمایشی) و در بسیاری از صنایع به کار برده می شوند
مخازن frp راهی برای تولید آب نرم در مقیاس بزرگ
این مخازن fiber reinforced plastic یا به صورت اختصاری frp نامیده می‌شوند، در ابعاد و سایزهای متنوع متناسب با نیاز کاربران به عنوان مخزن فیلتر شنی، کربنی یا مخزن سختی‌گیر طراحی و تولید می‌شوند. مخزن frp کار تصفیه آب‌های آشامیدنی و پساب‌ها را انجام داده و سختی آب را پایین می آورند. در ضمن رنگ، مزه و بوی نامطلوب آب را حذف می‌کنند. ساختار این مخزن‌ها به شکل دوجداره یا دولایه درونی و بیرونی است که حالت یکپارچه دارد. لایه درونی مخزن از جنس پلی اتیلن انتخاب شده تا در برابر عوامل آسیب رسان و خورنده مقاومت بالایی داشته باشد.
از دیگر ویژگی‌های این مخازن می‌توان به طول عمر بالا، دارای توجیه اقتصادی (مقرون به صرفه بودن)، استحکام خوب در برابر عواملی محیطی (ضربه و اثرات دمایی) ، تعمیرو نگهداری با کمترین هزینه اشاره کرد.
مخازن frp با توجه به امکانات و استحکام بالای آنها در صنایع مختلف به کار گرفته می‌شوند. عمده مصارف این دستگاه ها شامل این موارد است.
- استفاده به شکل فیلتر شنی یا کربنی
- کاربرد در تصفیه آب انواع استخرها
- قابلیت تصفیه آب سدها، دریاچه و یا رودخانه‌ها
- توانایی تصفیه انواع پساب‌ها ( انسانی و حیوانی)
- استفاده به عنوان سختی گیر
هدف از معرفی این مخازن، آشنایی دامداران و کشاورزان عزیز با این تجهیزات بوده تا با توجه به ویژگی‌های این منابع از آنها بتوانند برای سختی گیری آب کشاورزی و دامپروری با در نظر گرفتن میزان مصرف، دبی آب ورودی و … استفاده کنند.
نیتجه گیری
رد پای تکنولوژی و فناوری‌های نوین در صنعت کشاورزی و دامپروری به وضوح قابل مشاهده است. بخصوص اگر هدف افزایش تولید به همراه بالا بردن کیفیت محصولات باشد. همانگونه که گفته شد استفاده از آب نرم به عنوان راهی برای کاستن از هزینه‌ها و زمان تولید محصول و در نهایت بیشتر کردن تولید کاملا ثابت شده است. بنابراین شما با نصب و راه اندازی یک دستگاه سختی گیر آب با کارآیی خوب در محل فعالیت خود می‌توانید بسیار از مسائل مربوط به سختی آب را حل نمایید.
