گسترش صنعت و علم، دچار پیشرفت‌های بسیاری شده که در نتیجه، موجب سهولت در روند زندگی انسان قرن بیستم شده است. صنعت پرورش قارچ، یکی از پرسودترین شغل‌هایی شناخته می‌شود که در چندین سال گذشته، در ایران نیز اقبال عمومی بسیار زیادی پیدا کرده است.
تعدد سالن‌های پرورش قارچ و افرادی که از این راه، کسب درآمد می‌کنند، گواهی بر این موضوع است. از دلایل اقبال عمومی مردم نسبت به آغاز فعالیت در صنعت پرورش قارچ، می‌توان به عدم احتیاج به سرمایه‌ی کلان و زیاد و همچنین، سوددهی قابل توجه این شغل، در مقایسه با سرمایه‌ی اولیه‌ی آن اشاره کرد.
اما دوام و بقا در صنعتی که با اقبال زیادی از سوی دیگر اهالی یک جامعه مواجه شده است، نیاز به دقت، پشتکار و حفاظت از سرمایه‌ای دارد که برای این کار در نظر گرفته شده است. حتی اگر این سرمایه اندک باشد.
چراکه صنعت پرورش قارچ نیز دارای باید و نبایدهای بسیاری است. یکی از نکات مهم برای بقا و حفظ روند تولید و رشد تصاعدی پرورش قارچ، حفط کیفیت محصولات و همچنین جلوگیری از بروز خسارت، توجه به جزئیات پاکسازی، ضدعفونی و حفاظت از محصولات است.
همان‌طور که مستحضر هستید، قارچ برای رشد، نیاز به محیطی مرطوب دارد. اما همین مسئله، یعنی وجود رطوبت در محیط، ممکن است با بی‌توجهی به مسئله‌ی مهم ضدعفونی، پاکسازی و استریل کردن محیط، زمینه‌ساز شکل‌گیری بحران و خسارت‌های زیادی شود.
فرمالین به‌عنوان یک ماده‌ی شیمیایی بسیار پرکاربرد، امروزه در شاخه‌های مختلفی از صنعت به‌کار می‌رود. از خاصیت‌های مهم و پرکاربرد این ماده‌ی شیمیایی می‌توان به دو موضوع کلان و عمده‌ي “تثبیتکنندگی” و “ضدعفونی” اشاره کرد.
از خاصیت تثبیتکنندگی فرمالین در شاخه‌های مختلف صنعتی، می‌توان به استفاده از آن در تولید محصولاتی نظیر پلیمر، پلاستیک، انواع رزین و چسب‌های قوی، نساجی و کاربردهای آزمایشگاهی و پزشکی آن اشاره کرد.
خاصیت ضدعفونی کنندگی این ماده‌ی شیمیایی که در این مقاله، نقش بسیار پررنگی ایفا می‌کند، در بیمارستان‌ها، محیط‌های آزمایشگاهی و صنعت پرورش دام و طیور نیز نقش پر رنگی از خود ایفا می‌کند. تا جایی که در چند سال اخیر، از فرمالین جهت درمان برخی از عفونت‌های انسانی نظیر عفونت ادراری، کمک گرفته شده است.
بدون شک از بین بردن هرگونه آلودگی، انگل، میکروب و بعضی از قارچ‌های خطرناک که سلامتی انسان را به‌صورت جدی تهدید می‌کنند، از کاربردهای این ماده‌ی قوی، موثر و مهم به‌شمار می‌رود.
در این مقاله به استفاده از ماده‌ی شیمیایی فرمالین در صنعت تولید و پرورش قارچ اشاره خواهیم کرد. اگر در حوزه‌ی پرورش قارچ فعالیت می‌کنید، این مقاله می‌تواند راهگشای بسیار مهمی، در سوددهی از محصولات و تضمین شغلی شما در دراز مدت باشد.
نحوه استفاده از فرمالین در سالن قارچ
توجه به مسائل بهداشتی و حفاظت از سلامتی کامل، در تولید محصولی که انسان از آن تغذیه می‌کند، از اهمیت بسیار جدی و قابل توجهی برخوردار است.
سالیانه گزارش‌ها و آمارهای بسیاری توسط سازمان‌های بین‌المللی مرتبط با غذا و دارو، در رابطه با کیفیت بد محصولات کشاورزی و گیاهی منتشر می‌شود که قسمت عمده‌ي آن، عدم توجه کافی و وافی، نسبت به شرایط تولید و نگهداری محصول، از سوی صاحب آن شغل و یا کسب و کار، عنوان شده است.
قارچ‌ها دارای انواع گوناگون و مختلفی هستند. برخی از قارچ‌ها که در طبیعت، با توجه به آب و هوای خاص آن اقلیم رشد می‌کنند، بعضاً خوراکی اما بعضی، سمی بوده و برای انسان بسیار خطرناک شناخته می‌شوند.
اما گونه‌ای از قارچ ها که خوراکی و توسط انسان قابل استفاده هستند، در طول سالیان گذشته مورد توجهی بسیاری از مردم در سراسر دنیا، به‌ویژه در ایران قرار گرفته‌اند. پس این محصول که با ذائقه‌ی انسان در یک کشور روبرو شده است، پرورش و تولید آن نیز گسترش می‌یابد.
اما تولید قارچ کار ساده‌ای نیست و کوچک‌ترین اشتباه، می‌تواند هم سلامت محصولات تولید شده و همچنین سرمایه‌ی استفاده شده را به خطر بیاندازد.
محیط مرطوب سالن پرورش قارچ، در کنار اینکه می‌تواند بستر مناسبی را برای تولید، کشت و پرورش قارچ فراهم سازد، اما در عین حال می‌تواند رشد سریع کپک‌ها و گسترش و نفوذ برخی باکتری‌ها و حتی حشرات را به قارچ‌های خوراکی دامن زند.
از همین خاطر، می‌بایست در بدو آغاز پروژه، ایمنی‌های غیر شیمیایی نظیر گچ کاری دیوارها، تعمیر شیارها و شکاف چارچوب درب‌ها و پنجره‌ها را مورد توجه جدی قرار داد.
چراکه وجود هرگونه تخم حشرات و هاگ‌‌های کپک‌ها در این قسمت‌ها، موجب تولید مثل‌شان شده و درنتیجه با سرعت زیادی گسترش می‌یابند.
با توجه به مرطوب بودن شرایط تولید و تکثیر قارچ، برای آفت‌کشی و دفع هرگونه آلودگی خطرات و همچنین انجام فرآیند پاکسازی، از بخور فرمالین در مزرعه‌ی قارچ استفاده می‌شود. این فرآیند پاکسازی و ضدعفونی، با استریل سازی اجسام و حتی هوای سالن، محیط بهداشتی مناسب برای کشت قارچ را فراهم می‌کند.
با توجه به اینکه فرمالین، ماده‌ای شیمیایی محسوب می‌شود، صرفاً باید از آن در جهت پاکسازی و استریل کردن محیط کشت استفاده کرد. استفاده‌ی غیر بهداشتی از فرمالین، از سوی سازمان‌های بهداشتی به‌صورت ویژه‌ای منع شده است.
دقت داشته باشید که هنگام استفاده از فرمالین در سالن پرورش قارچ، تمامی نکات ایمنی و بهداشتی، باید به‌صورت ویژه‌ای رعایت شود.
پتانسیل استفاده از فرمالین در سالن قارچ
استفاده از فرمالین در سالن پرورش قارچ، دو مزیت مهم را برای صاحب این کسب و کار رقم می‌زند. نخست اینکه خاصیت ضدعفونی فرمالین در مهیا ساختن بستر مناسب و بهداشتی، کار مهمی را انجام می‌دهد.
نکته‌ی دوم مربوط به پس از رشد و حصول نتیجه‌ی کشت قارچ می‌شود، یعنی سالم ماندن و جلوگیری از افت کیفیت محصول در طول زمان.
بدون شک سالم مانده قارچ‌ها در انتقال محصول برای بسته‌بندی و پس از آن، ارسال برای نمایندگی‌های فروش و رسیدن به دست مصرف‌کننده، دغدغه‌ی جدی برای صاحبان این شغل به‌حساب می‌آید.
طبیعی است که مصرف‌کننده یا مشتری محصول، رغبتی برای خرید قارچ‌هایی که فاسد شده یا دچار رنگ و شکل بدی شده باشند را خریداری نمی‌کند. همین موضوع خسارتی جدی را متوجه تولیدکننده می‌کند. از همین خاطر باید راهی برای سالم ماندن طولانی مدت قارچ پیدا کرد که در این جابجایی‌ها، دچار آسیب نشود.
فرمالین با دارا بودن ویژگی بسیار مهم “تثبیتکنندگی”، کمک می‌کند تا قارچ‌های تولید شده در مدت زمان بیشتری سالم مانده و کیفیت محصول، افت پیدا نکند.
استریل کردن اتاق‌های پرورش قارچ با فرمالین
با توجه به اهمیت آماده‌سازی محیط کشت، برای پرورش قارچ‌های خوراکی، ابتدا باید سالن انتخابی برای کشت قارچ به‌صورت کامل، پاکسازی شود. اولین قدم در راه استریل سازی و دفع هرگونی آلودگی که امکان و یا انتظار وجود آن در سالن پرورش قارچ می‌رود، می‌بایست کل سالن با محلول فرمالین ۵ درصد، ضدعفونی شود.
فرمالین با توجه به ویژگی شیمیایی که دارد، در برخورد با انگل، قارچ‌های خطرناک، ویروس و یا هرگونه آلودگی مشابه، ساختار اندامی آن را مورد هدف قرار داده و آن را به‌صورت کلی از بین می‌برد.
استریل سازی محیط سالن پرورش قارچ می‌بایست با سم‌پاش صورت پذیرد. دقت داشته باشید که هرگونه تماس ماده‌ی فرمالین از طریق پوست موجب حساسیت‌ها خطرناک پوستی شده و همچنین استنشاق گاز یا بوی حاصل شده از فرمالین، خطراتی جدی را برای سلامت انسان در پی دارد. بنابر این توصیه می‌شود به نکاتی که ذکر می‌شود توجه داشته باشید.
پس از اتمام فرآیند ضدعفونی سازی سالن خالی پرورش قارچ، پیشنهاد شده است بین ۱۲ تا ۱۵ ساعت، ماده و گاز فرمالین در محیط وجود داشته باشد. این زمان مناسب موجب می‌شود تا آلودگی‌های مضر، به‌صورت کامل دفع و از بین بروند.
عدم توجه به مسئله‌ی زمانی، موجب ناکارایی و ناقص ماندن فرآیند استریل سازی سالن قارچ می‌شود.
توجه داشته باشید، کارکنانی که در محل سالن مدنظر، به محوطه‌ی پرورش و رشد قارچ نزدیک می‌شوند، باید از کفش‌های تمیز و استریل استفاده کنند.
از همین خاطر پیشنهاد می‌شود پیش از ورود به سالن، جهت جلوگیری از انتقال هرگونه آلودگی به محیط استریل سالن قارچ، سطح کف کفش‌های خود را به‌صورت کامل، استریل و ضدعفونی نمایند.
هرگونه غفلت کوچک و اندک،ممکن است مشکلاتی جدی را در روند تولید و پرورش این محصول رقم بزند. پس به تمامی این موارد و جزئیات، دقت کافی را داشته باشید.
تهیه‌ی فرمالین برای استفاده در سالن پرورش قارچ
برای خریداری هرگونه محصول شیمیایی، باید به نکات مختلفی توجه کرد. یکی از این نکات، خرید از مرکز و مجموعه‌ا‌ی مطمئن است. متاسفانه امروزه برخی سودجویان، برخی از مواد شیمیایی نظیر فرمالین را، با کیفیت و غلظت بسیار کم اما ب قیمت‌های بسیار گزاف، به فروش می‌رسانند.
بر کسی پوشیده نیست که کیفیت پایین محصول و پایین بودن غلظت ماده‌ی شیمیایی، چیزی جز عدم کارایی و نداشتن رضایت از نتیجه‌ی استفاده، چیزی در پی ندارد.
اگر قصد خرید فرمالین، برای استفاده در سالن پرورش قارچ هستید، بدون شک شرکت دموکریس، به‌عنوان مرکزی شناخته شده در ارائه و فروش انواع محصولات شیمیایی نظیر فرمالین، می‌تواند بهترین انتخاب شما باشد.
دموکریس با بیش از ۳۰ سال سابقه‌ی درخشان در ارائه‌ی بهترین محصولات از مطمئن‌ترین و با کیفیت‌ترین برندهای بین‌المللی در این حوزه، توانسته است قدم‌های بسیار بزرگی در جلب اعتماد مشتریان، نسبت به این گروه برداشته باشد.
جهت سفارش محصول فرمالین، برای استفاده در سالن‌های پرورش قارچ، می‌توانید با برقراری تماس از طریق شماره‌های درج شده، با کارشناسان فروش در دموکریس تماس حاصل نموده و پس از اطمینان از به موجودی محصول، نسبت به سفارش محصول مورد نظر اقدام فرمایید.
مسائل ایمنی هنگام استفاده از فرمالین
- فردی که قرار است فرآیند ضدعفونی سالن پرورش قارچ را انجام دهد، می‌بایست به‌صورت کامل از تجهیزات ایمنی و بهداشتی برخوردار باشد.
- از وسایل ایمنی و بهداشتی که می‌بایست هنگام کار با فرمالین بر تن داشت باید به دستکش و لباس محافظ (جلوگیری از تماس مستقیم با پوست)، عینک محافظ (جلوگیری از ورود ماده به چشم)، ماسک تنفسی (جلوگیری از استنشاق گاز یا بوی حاصل شده از ماده‌ی فرمالین) اشاره کرد.
- محیطی که در آن از ماده‌ی فرمالین استفاده می‌شود، باید دارای از تهویه‌ی مناسب برخوردار باشد تا پس از اینکه رطوبت حاصل شده از ماده‌ی فرمالین، محیط سالن را ضدعفونی کرد، هوای تازه موجب خروج بخار و بوی فرمالین شود.
- در صورتی که پرسنل سالن پرورش قارچ، دارای مشکلات پوستی یا تنفسی هستند، پیشنهاد می‌شود هنگام ضدعفونی و استریل سازی در محیط حضور نداشته باشند تا آسیبی آنها را تهدید نکند.
پیشگیری و کنترل بیماری قارچ با فرمالین
در ارتباط با پاکسازی محیط و سالن محل کشت قارچ‌ها، ماده‌ی شیمیایی فرمالین به‌واسطه‌ی ترکیبات شیمیایی موثری که دارد، می‌تواند آلودگی‌های مختلف را نابود ساخته و محیط، دستگاه‌ها و وسایل را به‌خوبی استریل سازد. بنابراین پاکسازی محیط کشت، به‌عنوان عملی در راستای پیشگیری از افت کیفیت و آسیب به قارچ‌ها تلقی می‌شود.
افزایش عمر مفید و کیفیت با فرمالین
ماده‌ی فرمالین، در کنار ضدعفونی کردن و استریل سازی، جهت جلوگیری از گسترش و بروز هرگونه آلودگی، خاصیت بسیار مهم دیگری دارد که از آن، در شاخه‌های مختلف صنعت و حتی علم پزشکی و آزمایشگاهی نیز، بهره گرفته می‌شود.
فرمالین به‌عنوان ماده‌ای شیمیایی قادر است تا بافت و ساختار سلولی قارچ را از هرگونه تغییر شکل و بروز نشانه‌های فاسد شدن در آن، بازدارد. این خاصیت، ویژگی “تثبیتکنندگی” ماده‌ی فرمالین شناخته می‌شود.
با ذکر این موضوع می‌توان نتیجه گرفت که فرمالین در تازه نگهداشتن و افزایش عمر مفید قارچ‌های پرورشی، نقش پررنگی می‌تواند داشته باشد.
راه حل مقرون به صرفه با فرمالین
هزینه‌ای که صرف خریداری و استفاده از فرمالین می‌شود، به نسبت برخی از موادهای شیمیایی موجود در بازار که در کیفیت و عملکرد، دارای شائبه‌های بسیاری هستند، گزینه‌ای مطمئن و به نسبت کارایی و میزانی که از آن استفاده می‌شود، بسیار مقرون به‌صرفه شناخته می‌شود.
علاوه بر این موضوع، زمانی که شما به‌عنوان دارنده‌ی سالن پرورش قارچ، از این محصول خریداری و استفاده می‌کنید، از بروز خسارت‌هایی نظیر خراب شدن محصول و ضرر و زیان‌های مالی، پیشگیری می‌نمایید.
مراحل استفاده از فرمالین در سالن قارچ
مرحله‌ی نخست استفاده از فرمالین، مربوط می‌شود به ضدعفونی و استریل سازی محیط سالن پرورش قارچ. همان‌طور که اشاره شد، انجام این مرحله، موجب می‌شود تا هرگونه باکتری، آلودگی و قارچ مخرب از بین رفته و محیط مورد نظر، برای کشت و تولید قارچ آماده شود.
توجه داشته باشید که پس از اینکه ماده‌ی فرمالین، به‌وسیله‌ی سم‌پاش، بر روی محیط مختلف اسپری شد، گازی که از فرمالین متصاعد می‌شود نیز بخشی از فرآیند ضدعفونی به‌شمار می‌رود و به استریل سازی محیط کمک شایانی می‌کند.
توجه داشته باشید که این گاز سمی بوده و برای تنفس انسان بسیار زیان‌آور است. بنابراین به‌صورت جدی پیشنهاد می‌شود از ماسک مخصوص استفاده نمایید.
پس از این مرحله، نوبت به گذاشتن بستر مدنظر برای پرورش قارچ می‌رسد. این بسترها با توجه به انتخاب و شناخت مدیر پرورش قارچ، در سالن قرار می‌گیرند.
پس از قرارگیری بسترهای قارچ در محل مناسب، از محلول رقیق فرمالین، با توجه به دستورالعملی که توسط تولیدکننده‌ی محصول منتشر شده است، در جهت مرطوب ساختن محیط بستر قارچ استفاده نمایید.
این به‌عنوان دومین مرحله‌ی استفاده از ماده‌ی فرمالین شناخته می‌شود که می‌تواند از رشد و نفوذ هرگونه آلودگی و قارچ مضر به قارچ، جلوگیری سازد.
توجه داشته باشید که میزان استفاده از فرمالین برای مرطوب ساختن بستر و محل رشد قارچ نباید زیاد باشد. چراکه درصد زیاد استفاده از این محصول، هم روند تولید قارچ را با مشکل مواجهه ساخته و هم سلامت مصرف‌کنندگانی که از این قارچ استفاده می‌کنند را دچار تهدید می‌سازد.
نظارت و حفظ شرایط رشد پس از مرحله ضد عفونی با فرمالین
محیط مرطوب سالن پرورش قارچ، یکی از زمینه‌های رشد و تولید قارچ را فراهم می‌سازد. اما پس از اضافه کردن فرمالین به بستر کشت قارچ‌ها، باید توجه داشت که ورود و خروج هوای تازه، نیاز جدی برای رشد بیشتر قارچ حساب می‌شود. با تهویه‌ی مناسب و صحیح، ضلع دیگری از سلامت رشد قارچ مهیا می‌شود.
نتیجه گیری
با توجه به توضیحاتی که ارائه شد می‌توان نتیجه گرفت که ماده‌ی شیمیایی فرمالین، در صنعت پرورش قارچ، دو نقش عمده و کلان را می‌تواند از خود ایفا نماید.
نخست، که شاید از اهمیت بسیار بالایی برخوردار باشد، استریل سازی محیط سالن پرورش قارچ و همچنین آفت‌کشی بستری که قارچ از داخل آن رشد می‌کند، جزو اقداماتی مهم در راستای مهیا کردن شرایط اولیه، برای رشد بدون خطر و سلامتی قارچ‌های خوراکی حساب می‌شود.
در مرحله‌ی ضدعفونی سالن، تمامی آلودگی‌های احتمالی محیط حذف شده و بخار فرمالین در طی چند ساعت، هوای سالن را نیز پاکسازی می‌کند. اهمیت زمان و فرصت دادن به ماده، برای زدودن آلودگی‌ها، اهمیت بسیار زیادی دارد.
چرا که عدم فرصت‌دهی مناسب، موجب کاستن از کارایی ماده در راستای حذف آلودگی‌ها می‌شود. ضدعفونی بستر کشت قارچ ها نیز از رشد هرگونه باکتری و قارچ مضر، در بستر قارچ خوراکی مدنظر، جلوگیری می‌کند.
دومین مورد، خاصیت تثبیتکنندگی فرمالین است که در اینجا، کمک می‌کند تا محصول کشت شده، از تازگی بیشتری، در مدت زمان قابل توجهی، برخوردار باشد. فرمالین از فاسد شدن زودهنگام قارچ خوراکی جلوگیری کرده و موجب جلوگیری از افت کیفیت محصول می‌شود.
برای دریافت اطلاعات بیشتر در مورد کاربرد فرمالین در پزشکی، اینجا کلیک کنید.
